Allergische rhinitis

Tot op heden tonen de beschikbare gegevens aan dat patiënten met allergische rhinitis geen hoger risico lopen op Sars-CoV-2-infectie (het virus dat COVID-19 veroorzaakt). Bovendien, indien patiënten met allergische rhinitis COVID-19 ontwikkelen, is er geen bewijs voor een ernstiger ziekteverloop in vergelijking met niet-allergische patiënten.

In het geval van nieuw (plotseling opkomend) reukverlies, is de kans op COVID-19 groot en raden we aan om te testen en/of zichzelf in quarantaine te plaatsen. Een verminderd reukvermogen of verlies van reuk kan echter ook een symptoom zijn van allergische rhinitis. In die gevallen is er vaak sprake van een neusverstopping en nemen de symptomen na verloop van tijd meer toe.

Een allergeen is een onschadelijke stof (antigeen) die een abnormale immuunreactie veroorzaakt bij een allergische persoon. Allergeenbronnen die aanleiding geven tot nasale allergieën zijn vaak te vinden in de thuisomgeving. Voorbeelden zijn stofmijt, harige huisdieren (katten en honden), schimmel en kakkerlakken, bepaalde planten, enz. De meest voorkomende bronnen van allergenen buiten zijn stuifmeel, zoals boom-, gras- en onkruidstuifmeel.

Een gewone verkoudheid en allergieën hebben veel symptomen gemeenschappelijk, zoals een loopneus, niezen en een verstopte neus. Maar ze hebben andere oorzaken. Een gewone verkoudheid wordt veroorzaakt door een virus. Allergieën zijn een reactie van het immuunsysteem op triggers, allergenen genaamd. Een verkoudheid duurt meestal niet langer dan 2 weken. Typische tekens van een virale infectie bij een gewone verkoudheid zijn plots opkomende symptomen zonder seizoensgebonden of aan blootstelling verbonden begin, en met algemene malaise. Typische tekens van allergieën zijn jeukende ogen, oren en een jeukend verhemelte. Als de symptomen langer dan 2 weken aanhouden en symptomen zoals jeuk en waterige rinorroe aanwezig blijven, kan het zijn dat u een allergie hebt en moet u een arts raadplegen.

Hooikoorts is een ouderwetse term. Nu spreken we van ‘door stuifmeel (plantenallergenen) veroorzaakte allergische rhinitis’. Planten die hooikoorts kunnen veroorzaken, zijn bomen, grassen en onkruid. Stuifmeel wordt meegevoerd door de wind. Daarom spreken we van ‘door de lucht vervoerde allergenen’. Stuifmeel van bloemen wordt vervoerd door insecten en veroorzaakt geen hooikoorts. De hoeveelheid stuifmeel in de lucht is cruciaal voor het verschijnen van symptomen. Op hete, droge en winderige dagen zit er vaak veel stuifmeel in de lucht. Op koele, vochtige en regenachtige dagen wordt het meeste stuifmeel uit de lucht gespoeld.

Er is een duidelijke erfelijke component in allergische rhinitis, maar u erft de neiging om allergisch te zijn (atopie genaamd), niet de specifieke allergie als dusdanig. Voorbeeld: Als uw beide ouders lijden aan allergische rhinitis of andere allergieën is de kans heel groot dat u ook allergieën ontwikkelt.

Allergische rhinitis wordt veroorzaakt door een immunologische reactie op een allergeen, met neus ontsteking tot gevolg. Niet-allergische rhinitis kan veroorzaakt worden door uiteenlopende endogene  (=inwendige) en exogene (=uitwendige) prikkels, met eveneens neus ontsteking tot gevolg. Maar het onderliggende mechanisme verschilt. Zowel patiënten met allergische als niet-allergische rhinitis kunnen gevoeliger worden voor triggers uit de omgeving, zoals rook, sterke geuren en temperatuursveranderingen. Dit wordt nasale hyperreactiviteit genoemd. De symptomen van niet-allergische en allergische rhinitis zijn vergelijkbaar. Daarom is een allergietest aanbevolen om een onderscheid te maken tussen allergische en niet-allergische rhinitis.

Allergische rhinitis is een chronische ziekte. De meeste (medische) behandelingen zorgen voor een verlichting van de symptomen. Met bepaalde behandelingen zoals immuuntherapie of een vaccinbehandeling proberen we allergische rhinitis te genezen. Immuuntherapie verandert de immuunreactie op allergenen die ingeademd worden en voorkomt dat er ontsteking optreedt.

Allergische rhinitis wordt net als andere allergische reacties veroorzaakt door de reactie van uw immuunsysteem op allergenen en is dus niet besmettelijk.

Wij raden u aan medische hulp te zoeken wanneer uw symptomen een negatieve invloed hebben op uw slaap, u verhinderen dagelijkse activiteiten uit te voeren of een nadelige invloed hebben op uw prestaties op het werk of de school. Uw allergische rhinitis behandelen, kan ook de ontwikkeling van astma voorkomen, een bekende comorbiditeit (een comorbiditeit is een bijkomende aandoening, die voorkomt samen met een al bestaande aandoening).

Allergische rhinitis wordt veroorzaakt door een immunologische reactie op een allergeen, met neus ontsteking tot gevolg. Niet-allergische rhinitis kan veroorzaakt worden door uiteenlopende endogene (=inwendige) en exogene (=uitwendige) prikkels, met eveneens neus ontsteking tot gevolg. Maar het onderliggende mechanisme verschilt. Zowel patiënten met allergische als niet-allergische rhinitis kunnen gevoeliger worden voor triggers uit de omgeving, zoals rook, sterke geuren en temperatuursveranderingen. Dit wordt nasale hyperreactiviteit genoemd. De symptomen van niet-allergische en allergische rhinitis zijn vergelijkbaar. Daarom is een allergietest aanbevolen om een onderscheid te maken tussen allergische en niet-allergische rhinitis.

Tot nu toe is er geen wetenschappelijk bewijs dat behandelingen voor allergische rhinitis het risico op infectie met Sars-CoV-2 (het virus dat COVID-19 veroorzaakt) of de ernst van COVID-19 verhogen. Dit betekent dat het vermijden van allergenen, neusspoeling met zout water, neusspray met corticosteroïden en anti-histaminebehandeling moet worden voortgezet zoals voorgeschreven, zowel bij COVID-19-geïnfecteerde als bij niet-geïnfecteerde patiënten.

Antihistaminica zijn verkrijgbaar in de vorm van tabletten en spray/druppels. Orale of nasale behandeling wordt aanbevolen naargelang de ernst van de ziekte. Antihistaminica zijn geneesmiddelen die de werking van een belangrijke mediator bij allergische rhinitis blokkeren: histamine. Histamine wordt vrijgegeven door mestcellen bij binding van een allergeen op een antistof aan het oppervlak. Wanneer een allergeen in het lichaam terechtkomt, reageert het immuunsysteem door lokaal (in de neus) grote hoeveelheden histamine vrij te geven, wat symptomen van allergische rhinitis veroorzaakt.

Intranasale (cortico)steroïden zijn doeltreffende geneesmiddelen om de symptomen van allergische rhinitis te controleren. Ze werken vooral goed tegen een verstopte neus. Intranasale steroïden verlichten de symptomen hoofdzakelijk via hun ontstekingsremmende activiteit. Ze zijn doeltreffend in het controleren van de vier hoofdsymptomen van allergische rhinitis: neuscongestie, rinorroe, jeuk en niezen. Neussprays met corticosteroïden hebben ook een positief effect op de oogsymptomen. Het effect van de intranasale spray treedt in na een 10 dagen. De maximale activiteit wordt bereikt na verschillende weken gebruik. Intranasale sprays met steroïden zijn veilig voor langdurig gebruik als patiënten de aanbevolen doses volgen en de juiste applicatietechniek toepassen. De steroïden worden niet opgenomen in de bloedsomloop en zijn daarom niet geassocieerd met systemische effecten. Bijwerkingen blijven meestal beperkt tot epistaxis (bloedneus) als gevolg tot een verkeerde applicatietechniek, een droge neus/korstvorming, abnormale smaak en irritatie van de keel.

Antibiotica worden gebruikt voor de behandeling van bacteriële infecties. Ze worden niet gebruikt voor de behandeling van niet-infectieuze rhinitis, zoals allergische rhinitis.

Tot nu toe is er geen wetenschappelijk bewijs dat behandelingen voor allergische rhinitis het risico op infectie met Sars-CoV-2 (het virus dat COVID-19 veroorzaakt) of de ernst van COVID-19 verhogen. Dit betekent dat het vermijden van allergenen, neusspoeling met zout water, neusspray met corticosteroïden en anti-histaminebehandeling moet worden voortgezet zoals voorgeschreven, zowel bij COVID-19-geïnfecteerde als bij niet-geïnfecteerde patiënten.

Allergeen-immuuntherapie (AIT) of allergeenvaccins (zowel injecties als onder de tong) voor de behandeling van allergische rhinitis moeten worden stopgezet bij patiënten met COVID-19 of vermoedelijke gevallen van COVID-19 tot volledig klinisch herstel (negatief testresultaat en / of adequaat in quarantaine). Allergeen-immuuntherapie voor allergische rhinitis moet worden voortgezet bij niet-geïnfecteerde personen en bij patiënten die hersteld zijn van COVID-19.

Voor patiënten die allergeen-immuuntherapie krijgen via injecties (SCIT) en daarom herhaaldelijk een arts of ziekenhuis moeten bezoeken, kan worden overwogen om permanent of tijdelijk over te schakelen van SCIT naar SLIT (therapie via druppels of tabletten), wanneer er een geschikt alternatief beschikbaar.

Patiënten die lijden aan ongecontroleerde allergische rhinitis met neusverstopping als hinderlijkste symptoom ondanks langdurige medische behandeling, kunnen soms baat hebben bij chirurgie. Bij patiënten met ongecontroleerde allergische rhinitis is een grondig nko-onderzoek noodzakelijk om structurele neusproblemen uit te sluiten. Een voorbeeld: als gevolg van een ernstige afwijking van het neustussenschot kan een intranasale spray met corticoïden minder doeltreffend zijn. Een dergelijke afwijking kan verantwoordelijk zijn voor aanhoudende neusverstopping aan één of beide zijden van de neus.

Injecties van subcutane allergeenimmuuntherapie (SCIT) worden toegediend net onder de huid. In het begin worden de injecties wekelijks gegeven en na een paar weken maandelijks. Omdat SCIT-behandeling een klein maar wel degelijk bestaand risico op een ernstige allergische reactie inhoudt, wordt de behandeling uitgevoerd door een getrainde zorgverlener/gezondheidszorgbeoefenaar. Na de injectie moet u minstens 30 minuten bij de gezondheidszorgbeoefenaar blijven voor observatie.

Sublinguale immuuntherapie (SLIT), in de vorm van tabletten of druppels met het allergeen, wordt toegediend onder de tong van de patiënt en doorgeslikt. Het veiligheidsprofiel van SLIT is hoog. Daarom kan SLIT door de patiënt zelf thuis toegediend worden. Het is aanbevolen de eerste dosis te nemen in aanwezigheid van een gezondheidszorgbeoefenaar.

Vaak voorkomende lokale reacties op SCIT zijn een rode en jeukende zwelling van de huid op de plaats van de injectie die binnen enkele uren tot dagen verdwijnt. Sporadisch treden enkele systemische reacties op, zoals jeukende ogen, niezen en kortademigheid. In zeer zeldzame gevallen kan een ernstige reactie optreden die een plotselinge daling van de bloeddruk veroorzaakt. Daarom is het raadzaam dat patiënten na SCIT-behandeling minstens 30 minuten blijven wachten in de dokterspraktijk.

SLIT is een behandeling die meestal goed verdragen wordt met een goed veiligheidsprofiel. Daarom kan de patiënt de behandeling thuis zelf toedienen, in tegenstelling tot SCIT, die moet worden toegediend door een arts. Net zoals alle behandelingen, kan ook SLIT verscheidene bijwerkingen veroorzaken die gewoonlijk licht en van voorbijgaande aard zijn. Enkele vaak voorkomende bijwerkingen zijn een jeukende neus, jeukende oren of ogen, zwelling van de mond en lippen, hoesten en niezen. Enkele zeldzame bijwerkingen zijn misselijkheid en buikpijn. Zeer zeldzame bijwerkingen zijn hevige jeuk aan handpalmen en voetzolen, urticaria en zwelling van de mond en keel die een vol gevoel in de keel doen ontstaan. De meeste van deze bijwerkingen treden op binnen de eerste week van de behandeling en nemen af na verloop van tijd.